Το αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος ιχνηλασιμότητας και αυθεντικότητας των ελληνικών κτηνοτροφικών προϊόντων, αξιοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες όπως η γενετική ταυτοποίηση DNA, το blockchain, το IoT και οι έξυπνες ετικέτες (QR codes). Στόχος είναι η πιστοποίηση της προέλευσης και η διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων, η διαφάνεια στην παραγωγική διαδικασία και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής κτηνοτροφίας. Το έργο καλύπτει όλα τα στάδια της παραγωγής, από την εκτροφή των ζώων έως το τελικό προϊόν που φτάνει στον καταναλωτή.

Οι πιλοτικές περιοχές του προγράμματος, όπου θα εφαρμοστεί το σύστημα ιχνηλασιμότητας, περιλαμβάνουν την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, λόγω της έντονης κτηνοτροφικής δραστηριότητάς τους.

Το έργο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του ΜΕΤΡΟΥ 16 «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Συγκεκριμένα, εντάσσεται στο Υπομέτρο 16.1-16.2, το οποίο αφορά την ίδρυση και λειτουργία επιχειρησιακών ομάδων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας (ΕΣΚ) για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας. Η υλοποίηση του έργου πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης 2, που αφορά την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου των Επιχειρησιακών Ομάδων της ΕΣΚ. Η χρηματοδότησή του εξασφαλίζεται μέσω συγχρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) καθώς και από εθνικούς πόρους.

Ο συντονιστής είναι το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και οι υπόλοιποι φορείς είναι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ο Γενικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Ιωαννίνων, η Ένωση Βραχυκερατικής Φυλής Ελλάδας και ο Αγροτικός Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός Καλαβρύτων.

Στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία και η πιλοτική εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος ιχνηλασιμότητας των ζωικών προϊόντων από ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων που θα συμβάλλει στη βελτίωση της μοναδικότητας και της ποιότητας των ζωικών προϊόντων, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μέσω της διαφάνειας και της πιστοποίησης της προέλευσης της πρώτης ύλης του παραγόμενου προϊόντος, στη δημιουργία προϊόντων προστιθέμενης εμπορικής αξίας με τη χρήση έξυπνης ετικέτας και στην ενίσχυσή τους σε επίπεδο αγορών.

Η καινοτομία του έργου βασίζεται στη συνδυαστική χρήση σύγχρονων γενετικών αναλύσεων και τεχνολογιών ιχνηλασιμότητας για την εξασφάλιση της αυθεντικότητας και της μοναδικότητας των ελληνικών κτηνοτροφικών προϊόντων. Μέσω ενός αδιάβλητου συστήματος παρακολούθησης, ενισχύεται η διαφάνεια και η αξιοπιστία της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την εκτροφή των ζώων μέχρι το τελικό προϊόν. Κεντρικός άξονας της προσέγγισης αυτής είναι η γενετική ταυτοποίηση μέσω DNA, η οποία επιτρέπει τη διασφάλιση της αυθεντικότητας και την ανίχνευση πιθανής νοθείας μέσω σύγχρονων τεχνικών γενετικών αναλύσεων. Παράλληλα, η τεχνολογία blockchain αξιοποιείται για τη δημιουργία ενός ανοιχτού και αποκεντρωμένου συστήματος παρακολούθησης, το οποίο επιτρέπει την καταγραφή και την προσπέλαση του ιστορικού κάθε ζώου και των παραγόμενων προϊόντων του με απόλυτη ασφάλεια. Επιπλέον, το έργο εισάγει τη δημιουργία έξυπνης ετικέτας για το τελικό προϊόν, παρέχοντας πλήρη διαφάνεια ως προς την προέλευση της πρώτης ύλης και τη διαδικασία παραγωγής. Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της καινοτομίας είναι η ταυτοποίηση των ελληνικών φυλών και των προϊόντων τους, η οποία πραγματοποιείται μέσω αναλύσεων DNA σε επίπεδο σημειακών μεταλλάξεων (SNPs), καλύπτοντας ένα κενό που μέχρι σήμερα παρέμενε ανεξερεύνητο. Με τη συνδυαστική εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών, το έργο δημιουργεί ένα νέο πρότυπο ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας στην ελληνική κτηνοτροφία, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και τη θέση τους στις αγορές.

Το έργο περιλαμβάνει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις που στοχεύουν στην ανάπτυξη, εφαρμογή και διάδοση ενός προηγμένου συστήματος ιχνηλασιμότητας για τα ελληνικά κτηνοτροφικά προϊόντα. Αρχικά, θα υλοποιηθεί ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας και ταυτοποίησης των ελληνικών φυλών αγροτικών ζώων και των προϊόντων τους με τη χρήση μεθόδων ανάλυσης DNA. Αυτή η διαδικασία θα επιτρέψει την ακριβή ταυτοποίηση των φυλών και την εξασφάλιση της αυθεντικότητας των προϊόντων. Παράλληλα, θα αναπτυχθεί και θα προσαρμοστεί ένα ηλεκτρονικό σύστημα ιχνηλασιμότητας βασισμένο στην τεχνολογία blockchain, το οποίο θα επιτρέπει την ασφαλή και διαφανή καταγραφή δεδομένων σε κάθε στάδιο της παραγωγής. Επιπλέον, θα οριστούν προδιαγραφές σύνδεσης του συστήματος αυτού με υπάρχοντα εμπορικά συστήματα καταγραφής της δραστηριότητας αγροτικών ζώων, ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα και η ευρεία εφαρμογή του. Μια σημαντική καινοτομία του έργου είναι η δημιουργία έξυπνων ετικετών προϊόντων, οι οποίες θα παρέχουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να ελέγχουν την προέλευση και την αυθεντικότητα των προϊόντων που αγοράζουν, ενισχύοντας έτσι την εμπιστοσύνη τους. Για την πρακτική εφαρμογή του συστήματος, θα υλοποιηθεί μια πιλοτική εφαρμογή σε επιλεγμένες κτηνοτροφικές περιοχές της χώρας, συγκεκριμένα στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία, την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα. Οι περιοχές αυτές επελέγησαν λόγω της ισχυρής κτηνοτροφικής τους δραστηριότητας, επιτρέποντας την αξιόπιστη δοκιμή και αξιολόγηση του συστήματος. Τέλος, το έργο περιλαμβάνει δράσεις ενημέρωσης και διάχυσης της γνώσης, όπως ημερίδες, συνέδρια, δημοσιεύσεις και πληροφοριακό υλικό. Μέσα από αυτές τις δράσεις, θα ενημερωθούν οι παραγωγοί για τα οφέλη και τη χρήση των νέων τεχνολογιών, ενισχύοντας την αποδοχή και την ευρεία εφαρμογή τους στον κλάδο.

Διασφάλιση διαφάνειας στη διαδικασία παραγωγής μέσω ενός αδιάβλητου συστήματος ιχνηλασιμότητας βασισμένου στην τεχνολογία DNA. Ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών μέσω έξυπνων ετικετών που παρέχουν σαφείς πληροφορίες για την προέλευση και αυθεντικότητα των προϊόντων. Εξασφάλιση ποιότητας και αυθεντικότητας, προσδίδοντας προστιθέμενη αξία στα προϊόντα και βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Ενίσχυση της εξωστρέφειας του κλάδου, διευκολύνοντας την πρόσβαση των προϊόντων στις διεθνείς αγορές και δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Συμβολή στην ασφάλεια των καταναλωτών, διασφαλίζοντας τη γνησιότητα των προϊόντων. Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και της διάδοσης τεχνογνωσίας στους παραγωγούς. Υποστήριξη της βιωσιμότητας της παραγωγής, προωθώντας μια πιο σταθερή και αποδοτική ανάπτυξη του κλάδου.

Η γενετική ιχνηλασιμότητα διασφαλίζει την προέλευση ζωικών προϊόντων επιβεβαιώνοντας τη φυλή μέσω ανάλυσης DNA. Προστατεύει από νοθείες, ενισχύει την πιστοποίηση προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ και υποστηρίζει τη διατήρηση αυτόχθονων φυλών. Βελτιώνει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, ενώ αυξάνει την εμπορική αξία των προϊόντων.